Kot nie rozumie ludzkiej mowy w sensie semantycznym, ale potrafi rozpoznawać brzmienia, intonację oraz powtarzalne ciągi dźwięków, łącząc je z konsekwencjami w swoim doświadczeniu. Reaguje zatem na głos poprzez mechanizmy percepcji i skojarzeń, a nie przez zrozumienie gramatyki i symboli.

Rozumienie słów

Brakuje dowodów, że koty przetwarzają znaczenie słów za pomocą reguł językowych. Zamiast tego odbierają bodźce akustyczne i wiążą je z rezultatem, na przykład jedzeniem, zabawą czy przerwaniem działania. Badania wykazały, że koty odróżniają stałe sekwencje głosek, co pozwala im reagować na imię i domowe komendy kojarzone z nagrodą lub jej brakiem.

Intonacja i ton głosu

Koty reagują mocniej na „mowę do kota” — wysoki, melodyjny ton — szczególnie gdy słyszą swojego opiekuna. Ponadto ludzie rozróżniają różne intonacje miauków, a koty modulują prozodię swoich wokalizacji, co wskazuje na obustronne dostosowywanie sygnałów głosowych.

Uczenie przez skojarzenia

Reakcje kotów na określone słowa wynikają z warunkowania. Powtarzalne pary dźwięk–konsekwencja tworzą trwałe skojarzenia, dlatego kot zachowuje się tak, jakby rozumiał słowo, gdy przewiduje ono rezultat, na przykład posiłek czy zabawę. Najnowsze badania pokazują, że koty potrafią tworzyć skojarzenia obraz–słowo podobnie jak niemowlęta, choć bez zrozumienia semantyki.

Rozpoznawanie imienia

Doświadczenia terenowe dowodzą, że koty rozpoznają swoje imię wśród innych podobnie brzmiących słów. Reagują subtelnymi ruchami uszu, głowy lub ogona, także na głos osoby obcej, chociaż słabiej niż na głos właściciela. Imię staje się dla kota bodźcem wyróżnionym przez powtarzane powiązania z nagrodą lub interakcją.

Współdziałanie sygnałów

Najlepsze efekty komunikacji osiąga się, gdy sygnał głosowy jest zgodny z mową ciała oraz ustalonymi rutynami. Koty sprawnie wychwytują regularności w otoczeniu oraz różnice między głosem znanej i obcej osoby, co jest adaptacją do życia z człowiekiem.

Podsumowanie

Kot nie rozumie ludzkiej mowy w sposób typowy dla ludzi, ale precyzyjnie wyłapuje wzorce dźwiękowe, ton głosu i stabilne skojarzenia. W efekcie może reagować tak, jakby rozumiał słowa, szczególnie w codziennych sytuacjach domowych. Najsilniejsze dowody dotyczą rozpoznawania imienia, reagowania na ton mowy do kota oraz szybkiego uczenia się par obraz–słowo.

Opisowe nazwy badań

• „Rozpoznawanie przez koty własnego imienia wśród podobnych bodźców słownych” – badanie eksperymentalne w warunkach domowych i w kawiarni z kotami.
• „Różnicowanie przez koty tonu mowy opiekuna: mowa do kota vs mowa do dorosłych” – analiza reakcji behawioralnych na nagrania głosów.
• „Szybkie tworzenie skojarzeń obraz–słowo u kotów w teście zamiany bodźców” – zadanie adaptowane z badań nad niemowlętami.
• „Koty uczą się prozodycznych wzorców wokalizacji w interakcjach z ludźmi” – wstępne studium fonetyczne o intonacji miauków i percepcji przez ludzi.
• „Przegląd: wokalna komunikacja kotów i dostosowanie do sygnałów ludzkich” – synteza o rozpoznawaniu głosów i sygnałach międzygatunkowych.

Linki do badań

• Domestic cats discriminate their names from other words – Scientific Reports (2019).
• Cats distinguish between speech directed at them and humans – Animal Cognition (2022).
• Rapid formation of picture‑word association in cats – Scientific Reports (2024).
• A Study of Human Perception of Intonation in Domestic Cat Vocalisations – Speech Prosody (2014).!
• Feline vocal communication – przegląd (2019).