Zachowania agonistyczne obejmują wszelkie rodzaje zachowań, które pomagają w rozwiązywaniu konfliktów. Należą do nich choćby agresja, ucieczka, łagodzenie konfliktu, znieruchomienie. Agresja obejmuje wszystkie rodzaje zachowań, które prowadzą do osłabienia fizycznej lub/i psychicznej integralności, lub wolności innego osobnika.
Zgodnie z powyższą definicją już nawet zachowania grożące, polowanie, śledzenie czy nawet zachowania związane z zabawą, a nie tylko sam atak są zachowaniami agresywnymi.
Agresja jako objaw kliniczny może mieć wiele różnych motywacji, które mogą być różnie interpretowane przez różnych obserwatorów – inne wrażenie każdego z opiekunów czy też odwiedzającego specjalisty.
Jak internet długi i szeroki mamy bardzo różnie kategoryzowane zachowania agresywne, wybierane są różne kryteria. Można klasyfikować jako:
- agresję ofensywną – możemy zaliczyć konkurencję o zasoby, hierarchizującą, z frustracji, dystansującą, przemieszczoną, łowczą, instrumentalną (wtórną),
- agresję defensywną – możemy zaliczyć agresję z rozdrażnienia i bólu, ze strachu (lękową), terytorialną, macierzyńską,
- agresję nietypową – możemy zaliczyć agresję jak autoagresja,
Czy też według kryteriów jak:
- agresja zależna od kontekstu (konkurencja, polowanie, obronna, macierzyńska)
- agresja zależna od motywacji (frustracja, strach, lęk)
- agresja zależna od funkcji poznawczych (antycypacja, przewidywanie zachowania)
- agresja zależna od ofiary (człowiek, zwierzę towarzyszące, zwierzę dzikie)
Klasyfikacja agresji u każdego lekarza weterynarii, jak i behawiorysty czy zoopsychologa może być ciut inna, nigdy nie znajdziesz identycznie oceniającego specjalisty (chyba że schematycznie postępujących młodych specjalistów, studentów bez praktyki), którzy przeklepują wyłącznie suche informacje z książek i podręczników z kursu, szkolenia. Mieszanie kryteriów oceny i klasyfikacji agresji może doprowadzić do zamieszania i wprowadzać w błąd opiekunów zwierzęcia – dlatego aktualnie skłaniamy się do oceny opisowej zachowania, niewpisywania zachowania do konkretnej tabelki, czy szuflady. Czasem u jednego zwierzęcia występuje kilka „kategorii agresji” i taka mieszanka jest idealna by doszło do pomyłki i pogorszenia sytuacji.
Agresję zwierząt opisujemy przez sekwencje zachowań, postawę ciała (uszy, ogon, futro), mimikę (wibrysy, uszy, marszczenie pyszczka), oraz werbalne sygnały wysyłane przez zwierzę, a także kontekst i miejsce występowania.
Sygnały agresywne pomiędzy zwierzętami, które się znają będzie wyglądała inaczej niż agresja pomiędzy zwierzętami, które się nie znają, agresja i jej widoczność i słyszalność może być zależna od charakteru kotów, doświadczeń, odziedziczonych cech indywidualnych, jak i warunków, w jakich do niej doszło i czy dalej występują zapalniki, lub agresja jest podtrzymywana przez sytuację, w której koty się znalazły. Zachowania podczas zachowań agresywnych mogą być ofensywne, jak i defensywne (mając na celu obronę, a także atak). Zanim dojdzie do fizycznego starcia niezauważalnie dla opiekuna może być od dłuższego czasu rozwijająca się agresja bierna, zachowania grożące oraz nękanie i stalking jednego kota przez drugiego.
