W sytuacji, gdy opiekun prawny zwierzęcia umiera, pojawia się problem odpowiedzialności za zwierzę, które pozostaje pod jego opieką. Prawo polskie, a konkretnie Ustawa o ochronie zwierząt z 1997 roku, wyraźnie określa, że zwierzęta nie są przedmiotami, lecz istotami żyjącymi, zdolnymi do odczuwania cierpienia, dlatego ich traktowanie wymaga szczególnej ochrony prawnej i opieki. Zgodnie z tymi przepisami, porzucenie zwierzęcia, zarówno poprzez pozostawienie go w schronisku bez odpowiedniej procedury, jak i wyrzucenie go na ulicę, jest prawnie zakazane i może skutkować odpowiedzialnością karną.
Pod względem prawnym, zwierzęta są traktowane jako część majątku ruchomego, ale z uwzględnieniem ich szczególnego statusu. W sytuacji, gdy właściciel umiera, jego majątek – w tym zwierzęta – przechodzi na spadkobierców, którzy mają obowiązek przejąć także odpowiedzialność za zwierzę. Jeśli spadkobiercy odmawiają przyjęcia zwierzęcia, ich działanie może zostać uznane za naruszenie przepisów prawa, szczególnie w sytuacji, gdy doprowadzają do cierpienia zwierzęcia, porzucając je na ulicy lub oddając do schroniska bez odpowiedniego zabezpieczenia jego przyszłości.
Zgodnie z kodeksem karnym, porzucenie zwierzęcia jest przestępstwem, za które grożą kary grzywny, ograniczenia wolności lub nawet pozbawienia wolności do lat 3, a w przypadku szczególnego okrucieństwa – do 5 lat. W kontekście prawnym istotne jest także, że osoba porzucająca zwierzę może zostać pociągnięta do odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w wyniku takiego działania, np. koszty leczenia zwierzęcia czy jego utrzymania w schronisku.
Od strony moralno-etycznej, takie postępowanie jest głęboko naganne. Zwierzę, jako istota odczuwająca emocje, cierpienie i przywiązanie do swojego opiekuna, zasługuje na godne traktowanie i opiekę. Porzucenie zwierzęcia to nie tylko akt bezduszności, ale także brak empatii i odpowiedzialności wobec istoty, która jest w pełni zależna od człowieka. W momencie, gdy opiekun umiera, rodzina ma moralny obowiązek zadbać o zwierzę, tak jak troszczy się o inne aspekty dziedziczenia, np. majątek materialny. Oddanie zwierzęcia do schroniska może być akceptowalne tylko w sytuacji, gdy nie ma innej możliwości zapewnienia mu opieki, ale nawet wtedy należy zadbać o to, by schronisko było odpowiednim miejscem, a zwierzę nie cierpiało z powodu traumy związanej z porzuceniem.
Postępowanie rodziny, która chętnie przyjmuje majątek ruchomy, ale zaniedbuje lub porzuca zwierzę, jest wyrazem braku szacunku dla życia i odpowiedzialności. Zwierzęta, choć prawnie uznawane za majątek, są jednocześnie istotami żywymi, które zasługują na troskę, opiekę i miłość. Porzucenie ich na ulicy czy oddanie do schroniska bez myślenia o ich losie jest aktem skrajnej obojętności, która może odbijać się nie tylko na zwierzęciu, ale także na moralnym obrazie osoby, która dopuściła się takiego czynu.
Podsumowując, sytuacja, w której rodzina porzuca zwierzę po śmierci jego opiekuna, jest wysoce naganna zarówno z prawnego, jak i moralno-etycznego punktu widzenia. Prawo wyraźnie chroni zwierzęta przed takimi działaniami, a etyka nakazuje, abyśmy jako ludzie mieli odpowiedzialność wobec istot, które powierzają nam swoje życie i los.
